| سوغات شهرستان |
عناب:
عناب از جنس " Zizyphus"و از نوع "jujuba"و از خانواده "Ramnaceae"مي باشد. عناب به صورت ارقام اهلى و وحشى در ايران، افغانستان، چين، هندوستان والجزاير وجود دارد. زيستگاه اين گياه را منطقه خاورميانه بويژه كشورهاى ايران و افغانستان ميدانند.
عناب درختى است خاردار كه در مقابل سرما و گرما مقاوم مي باشد. سازگارى اين درخت در مقابل شرايط سخت اقليمى و نوع خاك سبب شده كه كشت آن در مناطق سردسير نيز توسعه يابد. عناب در اكثر روستاهاى بيرجند و در زمينهاى نامرغوب مي رويد و حاصل بالنسبه رضايت بخشى توليد مي كند. ليكن مانند هر گياه ديگرى در زمينهاى خاكى و حاصلخيز و در شرايط آبيارى مطلوب، حاصل بيشتر و بهترى ايجاد مي كند. طول اين درخت بسته به موقعيت، از 6 تا 10 متر مي رسد.
گونه هاى زيادى از جنس عناب شناسائى شده كه از نظر كيفيت ميوه با يكديگر تفاوت زيادى دارند. در چين دورگه هائى از عناب بدست آورده اند كه ميوه آنها به طور محسوسى از نظر كيفيت گوشت و درشتى از والدين آنها برتر است. در سال 1960 ارقامى از اين عنابها به ازبكستان و آذربايجان شوروى سابق برده شده كه در آنجا نيز با دورگيرى ارقام بهترى را ايجاد نموده اند. در حال حاضر بيش از 36 رقم عناب در كلكسيون انستيتوى ژنتيك آكادمى علوم آذربايجان وجود دارد. برخى از عنابهاى اين مجموعه از نظر طول به 3/7 سانتيمتر و از نظر قطر به 2/6 سانتيمتر ميرسد. ميوه اين عنابها ترش و شيرين و با درجه گوشتى 91% و ميانگين وزن 13 گرم ميباشد.
در كشور آمريكا نيز نسبت به اصلاح عناب قدمهاى ارزندهاى برداشته شده به طورى كه نگارنده در سال 1964 در محوطه دانشگاه ايالتى نيومكزيكو درختان عنابى را مشاهده كرده است كه ميوه آنها درشت و بدون هسته بود. اميدوارم روزى دسترسى به درختهاى مذكور براى گرفتن پيوندك حاصل شود.
برگ هاى عناب بيضى و درخشان و دندانه دار است. زيبائى برگ ها و ميوه عناب موجب شده كه اين درخت در بسيارى از منازل بيرجند كشت شود. عناب معمولاً توسط پاجوش، قلمه زدن وخواباندن ساقه هاى جوان ازدياد حاصل مي‌كند. ليكن براى اصلاح مي‌توان به كشت عناب از طريق بذر نيز اقدام نمود. در روستاهاى بيرجند معمولاً عناب بيش از سنجد كشت ميشود چون ميوه عناب بيش از سنجد طالب و قيمت دارد.
چوب عناب به رنگ قرمز خوش رنگ ميباشد و به لحاظ رنگ قشنگ و سختى و استحكام فوق العاده در ساخت مبلمان و اشياى زينتى از قبيل مجسمه، عصا و نيز منبّت كاريها و دسته پيپ از آن استفاده مي شود.
عناب گلهاى زرد كوچك و زيادى ايجاد مي‌كند كه كمتر از 10% آنها به ميوه تبديل ميشود، طبعاً شرايط سخت محيطى در ريزش بيشتر گلها مؤثر ميباشد.
ميوه رسيده عناب قرمز و در حالت نارس به رنگ زيتونى ميباشد. گوشت ميوه شيرين و زرد رنگ است.
ميوه عناب مصارف خوراكى و داروئى دارد. شيخالرئيس ابوعلى سينا در خواص عناب گفته است "منضج اخلاط غليظه و ملين صدر و احشاء و مسهل اخلاط رقيقه و رافع خشونت سينه و حلق و صوت، عارض از حرارت و سرفه، و صاف كننده خون و مولد خون صالح و مسكن التهاب و تشنگى و حدّت خون و گرمى و وجع جگر و مثانه و امراض مقعده و لزع امعاء و معده است") صفحه 14447 دهخدا اقتباس از مخزنالادويه.
ميوه هاى ريز ارقام وحشى عناب به مقدار زيادى داراى ويتامين C ميباشند (1750 ميلى گرم درصد گرم)، ميوه هاى درشت ارقام پرورش يافته داراى مقادير كمترى از ويتامين Cهستند(500 تا 750 ميلى گرم در 100گرم)، ليكن بااين وجود ميزان ويتامين C آنها ده برابر ميزان ويتامين C ليمو ترش ميباشد. عناب علاوه بر ويتامين C داراى ويتامين P وپكتين و مقادير زيادى آهن، مس و پتاس ميباشد كه جملگى در ساختن هموگلوبين خون مؤثر ميباشند.
يك درخت عناب در فضاى باز و مواظبت كافى 80 تا 100 كيلوگرم عناب ميدهد. بهتر است عناب بر روى درخت خشك شود تا از كيفيت بهترى برخوردار باشد، ليكن ترجيحاً پس از برداشت بايد چند روزى در مقابل آفتاب قرار گيرد
زعفران:
زعفران به نام علمى Crocus sativus L. از خانواده زنبقيان مي باشد. ماتيو و برايتون تعداد گونه هاى زعفران را 100 گونه ذكر كرده اند. كتاب فلورا ايرانيكا از تعداد 8 گونه زعفران زينتى نام برده كه با اين ترتيب با احتساب زعفران مزروعى گونه هاى شناسائى شده زعفران در ايران به 9گونه مي رسد.
كشت زعفران در گذشته هاى دور، دربسيارى از مناطق فلات مركزى ايران معمول بوده است. شهرت زعفران قم در قرنهاى قبل از اسلام حكايت از پيشينه كشت اين گياه درايران دارد. درحال حاضر منطقه عمده كشت زعفران به خراسان جنوبى كه زمانى به قهستان شهرت داشته و امروزه شامل شهرستانهاى نهبندان، بيرجند، قاين، گناباد، فردوس و طبس مي شود، محدود گرديده است.
تعدادى از محققين خاستگاه زعفران را كشورهاى يونان، ايران و منطقه آسياى صغير(شامل تركيه امروزى) دانسته ومعتقدند كه از طريق اين كشورها كشت زعفران تا شماليترين نقاط هندوستان، و چين و نيز از طريق اعراب در قرن دهم ميلادى به اسپانيا گسترش يافته است.
زعفران گياهى است علفى، دائمى و درعين حال زينتى كه از طريق پياز تكثير ميشود، زيرا زعفران يك گياه نازاى طبيعى مي باشد. پياز زعفران در حكم ساقه زير زمينى محسوب مي گردد كه از اين جهت در گياه شناسى به بُنَه يا Corm موسوم است. پياز زعفران مدور، سخت ، گوشتى و به رنگ سفيد است كه بر روى آنها تعداد زيادى جوانه هاى رويشى ديده مي شود. گل زعفران اولين اندامي است كه بعد از اولين آبيارى پاييزه ظاهر مي گردد. پوشش گل از سه گلبرگ و سه كاسبرگ هم رنگ تشكيل شده است. پرچمها سه عدد و بساك آنها به رنگ زرد ميباشد.خامه گل، ميله سفيد و بلندى است كه از روى تخمدان بيرون آمده و به سه كلاله قرمز عنابى به طول 2-4 سانتيمتر ختم مي شود. قسمت مورد استفاده زعفران همين كلاله زعفران است. اگرچه همراه بودن خامه با كلاله از قيمت زعفران مي كاهد، ليكن اكثر افراد به منظور اطمينان از خلوص زعفران ترجيح مي‌دهند از زعفران دستهاى كه خامه به كلاله متصل است خريدارى نمايند. مدت برداشت گل در پاييز بين 2-3 هفته است و پس از آن دوران رشد سبزينهاى زعفران شروع ميشود.
برگها معمولاً بعد از ظهور گلها پديدار مي گردند، مگر آنكه در آبيارى اول زعفران تعجيل شده باشد. در اين صورت برگها جلوتر از گلها ظاهر ميشوند و در برداشت گل ايجاد مزاحمت مي نمايند. برگهاى هر پياز كه در داخل يك چمچه قرار دارند، بين 5-11 عدد ميباشد. برگهاى زعفران كشيده و باريك و طول آنها در خاتمه مرحله رشد به 30-60 سانتيمتر ميرسد. برگهاى زعفران در ارديبهشت ماه خزان ميكنند. با برداشت برگهاى خشك شده تا ظهور مجدد گلها در اوايل پاييز در سطح مزارع زعفران آثار حياتى جز رويش علفهاى هرز مشاهده نميشود. طبعاً در اين دوره كشاورزان بايد به وجين علفهاى هرز اقدام كنند و نگذارند علفهاى هرز به بذر بنشينند و بذر خود را بر سطح خاك بريزند.
كلاله زعفران داراى رنگ، طعم، و عطر دلپذيرى است كه هر يك از اين ويژگىها مربوط به يك دسته از مواد آلى شيميايى است. به طور خلاصه رنگ زعفران مربوط به تعداد زيادى از رنگ دانه هاى محلول درآب شامل كروسين (Crocine)و كروستين (Crocetine) و نيز محلول در چربى شامل ليكوپن (Lycopene)و كاروتن (Carotene) ميباشد. طعم تلخ مطبوع زعفران مربوط به مادهاى به نام پيكروكروسين (Picrocrocine)، و عطر زعفران مربوط به روغنهاى فرار آن مىباشد كه اين اسانسها بسادگى اكسيژن جذب نموده به مايع غليظ و قهوه اى رنگى به نام سافرانال تبديل مي شوند.
زعفران علاوه بر مواد شيميائى فوق الذكر داراى ويتامينهاى B1 وB2 و مقاديرى از مواد معدنى است.
زعفران در بازارهاى ايران به صورت زعفران معمولى دسته اى و زعفران سرقلم (سرريشه، يا سرگل، يا رشته اى) و در بازارهاى جهانى بيشتر به صورت زعفران ساييده شده (پودر) و زعفران رشته اى به فروش ميرسد.
زعفران صرف نظر از مصارف غذائى در رنگ آميزى پارچه هاى ابريشمى، در بزرگداشت مراسم مذهبى، و نيز به عنوان يك ماده داروئى در رفع بي خوابي هائى كه منشأ تحريكات مغزى دارند و نيز در برونشيتهاى مزمن و بيماريهاى چشم و دفع سنگ كليه غالباً توصيه شده، اما مستندات پزشكى كافى در اين موارد وجود ندارد. اما نكته قابل توجه عبارت از آن است كه از نظر ميزان مصرف، دراندكس مواد رنگى آمريكا، محدوديتى براى مصرف زعفران در اغذيه و اشربه قائل نشده اند.
آخرين اطلاعاتى كه از مطالعه چندين مقاله علمى به دست آمده عبارت از آن است كه ماده رنگى كروستين زعفران در مورد جلوگيرى از پيشرفت سرطان در حيوانات آزمايشگاهى بسيار مؤثر بوده است. برخى از محققين مدت دو سال ماده رنگى كروستين زعفران را به حيوانات آزمايشگاهى كه قبلاً آنها را به سرطان مبتلا ساخته و سرطان مراحل توسعه خود را طى كرده تزريق نموده و مشاهده كرده اند كه كروستين توانسته است ظرف چند روز از رشد سلولهاى سرطانى جلوگيرى نمايد. البته ضمن اينكه اين مطلب، خبر بسيار مسرت آميزى مي باشد،تا در مورد انسان آزمايش نشود و جواب مطلوب به دست نيايد، نميتوان به توفيق اين امر در مورد انسان اظهار نظر نمود.
نكته ديگرى كه محققين عنوان نموده اند عبارت از آن است كه زعفران از سكته هاى قلبى جلوگيرى مي نمايد و نقش آن در اين مورد جلوگيرى از لخته شدن خون مي باشد.
زرشك:
مصرف طبي زرشك به دورة مصر باستان مي رسد كه فراعنه و ملكه ها، اين گياه را با تخم رازيانه به منظور درمان طاعون مصرف مي كردند. امروزه، گفته ميشود اين گياه درد مفصلي، روماتيسم و تورم ناگهاني پسوريازيسرا تسكين مي بخشد. انواع عفونتهايي كه زرشك مي تواند در درمان آنها مؤثر واقع شود عبارت است از:
عفونت گلو، مجاري ادراري، مجاري معده اي- روده اي، ريه ها، عفونتهاي مخمري و اسهال.سبوس ريشه و ساقه اين گياه خاصيت درماني دارد. ريشه وساقه اين گياه زردرنگ است و اروپاييها و آمريكاي شمالي براي رنگ آميزي لباس از آن استفاده مي كردند. اما تركيبات موجود در سبوس اين گياه زرشك را به عنوان يك گياه درماني مطرح كرده است.
سبوس و پوسته اين گياه درماني مطرح كرده است. سبوس و پوسته اين گياه حاوي الكالوئيد هست، كه به عقيده برخي از افراد آنتي بيوتيك است و به عقيده متخصصان طب گياهي سبب تحريك خاصيت ضد عفوني غشاي مخاطي بدن مي شود.
به منظور پي بردن به اين ادعا، اگر قطره اي زرشك را روي زبان خود بگذاريد، دهان شما آبكي خواهد شد. اين بدان معنا نيست كه زرشك طعم خوبي دارد، بلكه اين گياه تقريباً تلخ است بلكه به گفته كارشناسان طب گياهي، وقتي دهان شما آبكي مي شود سبب ميشود كه بتوانيد با عفونت مبارزه كنيد. اين گياه در اثر تحريك بخشهايي از سيستم ايمني بدن اين اثر را بر جاي مي گذارد.
معرفي گياه
زرشك گلي است كه طول آن به 9 پا مي رسد، و داراي شاخه هاي خاكستري است. برگهاي آن داراي دندانه هاي سوني است. بين ماههاي آوريل و ژوئن غنچه ها و گلهاي زرد روشن از آن جوانه مي زنند. اين غنچه ها و گلها در فصل پاييز رنگ قرمز گيلاسي به خود مي گيرند كه به صورت بوته هاي خميده رشد مي كنند. مي توانيد از زرشك رسيده براي تهيه مربا استفاده كنيد، يا آنرا همانند "قرقاط" مصرف كنيد. زرشك كمي ترش تر است ولي به اندازه قرقاط تلخ نيست.
تركيبات گياه
سبوس و ريشة زرشك حاوي انواع بسياري از مواد شيميايي به نام "آلكالوئيد ايزوكينولين" است. دانشمندان و محققان اين تركيبات را در طول ساليان متمادي مورد تحقيق و بررسي قرار داده اند، و پي بردند كه آنها در واقع خواص آنتي بيوتيكي دارند.
برخي از آنها باعث پايين آوردن تب، كاهش تورم و فشار خون شده و به تنظيم ضربان قلب و انقباض عضلات قلب كمك مي كنند.
اشكال موجود
زرشك در شكل چاي، كپسول، عصاره ها، مايع يا تنتورها و يا پماد موضعي عرضه ميشود. عصاره هاي حاصل از اين ماده به صورت دارويي حاوي 8 تا 12 درصد محتواي الكالوئيد ايزوكينولين استاندارد شده است.
نحوه مصرف
اگر به علت عفونتهاي مكرر غالباً آنتي بيوتيك زياد مصرف كرده ايد، پزشك شما به عوض داروهاي تجويزي، ممكن است داروهاي گياهي را نيز مدنظر قرار دهد. دلايل متعددي براي اين ادعا وجود دارد. زرشك مي تواند احساس سرحال بودن به شما دهد و شما را از ساير معالجات نجات دهد. همچنين، ميزان مقاومت به آنتي بيوتيكها رو به افزايش است. به منظور رهايي از اين وضعيت. بسياري از معالجين به ساير راههاي درمان بيماريها روي مي آورند. دليل ديگر اين است كه بدن شما در واكنش به انواع آنتي بيوتيكها دچار تغييرات ميشود و اين تغييرات هميشه خوب نيست.
فلور نرمال كه در بدن همه ما وجود دارد و ما را در مبارزه با عفونت كمك مي كند، مي تواند در اثر مصرف مكرر آنتي بيوتيكها از بين برود. درمانگر ممكن است شما را ياري كند تا اين "باكتري خوب" good bacteria را از طريق رهايي مقطعي از مصرف انواع آنتي بيوتيكها، دوباره در خود بازيابيد.بنا به دلايل مشابه. پماد زرشك را نيز مي توان براي درمان ورم مفاصل يا پسوريازيس تجويز كرد، چون داروهايي كه به طور مرتب براي درمان اين حالات مصرف ميشوند ممكن است تعادل بدن شما را مختل سازند.
باً عوارض جانبي ناشي از معالجات درماني قوي سبب تحريك واكنشهايي در بدن ميشوند كه به مثابه يك بيماري كاملاً جديد مي تواند جلوه كند. صرفنظر از هرگونه دليل، وقتي درمانگر شما بداند كه قطع مصرف دارو هيچگونه خطري براي سلامتي شما ندارد، مي تواند در عوض، مصرف زرشك را تجويز كند.
زرشك همچنين مي تواند به عنوان يك روش پيشگيرانه توصيه شود. هرگز نبايد بيش از پنج تا هفت روز زرشك مصرف كرد. اگر معده شما حساس است، مصرف اين ماده به مدت سه تا پنج روز احتمالاً كافي است. براي درمان گلودرد، عفونتهاي مثانه، اسهال، برونشيت يا عفونتهاي مخمري از اشكال قابل مصرف زرشك حالت مورد نظر را بر گزينيد:
چاي: 2 تا 4 گرم ريشه خشك زرشك خيس خورده، روزانه 3 بار.
تنتور: (محلول 5.1 ساخته شده از گياه و الكل يا گل، الكل و آب) به ميزان 3 تا 6 ميلي ليتر (2.1 يا 2.1 1 قاشق چايخوري، روزانه سه بار)
عصاره هاي خشك: 250 تا 500 ميلي گرم، روزانه سه بار.
براي درمان آرتريت، پسوريازيس، ناراحتيهاي پوستي: 10 درصد عصاره زرشك را روزانه سه بار روي پوست بدن بماليد.
بايد توجه داشت كه پاره اي از عفونتها در صورت مصرف نكردن آنتي بيوتيك ممكن است خطرناك باشند. هرگز در اين فكر نباشيد كه در صورتي كه بدن شما به آنتي بيوتيك قويتر نياز دارد به جاي آن از گياهاني مانند زرشك استفاده كنيد. اطمينان حاصل كنيد كه دستورالعملهاي درمانگر خود را رعايت مي كنيد.
نكات احتياطي
اگر زرشك به صورت صحيح استفاده شود ماده دارويي بي خطري است، اما در صورت باردار بودن از مصرف آن اجتناب ورزيد.
تداخل هاي احتمالي
اميزان مصرف بالاي اين گياه به مدت طولاني مي تواند سبب ناراحتي معده و روده هاا شود، و جذب ويتامين B كافي در بدن را مشكل كند.
توت:
توت سفيد ميوه اي آبدار ، ريز ، شيرين ، و لذيذ است . درخت توت سفيد ، بزرگ تنومند و داراي برگهاي پهن است كه در تغذيه كرمهاي ابريشم مورد استفاده قرار مي گيرد. قسمتهايي كه در تغذيه و پزشكي مورد استفاده است عبارتند از : ميوه – برگ – شيره – پوست شاخه هاي تازه – توت سفيد را تازه مي خورند و براي مصارف زمستان آن را خشك كرده و مانند كشمش مي خورند . در زبان عربي توت سفيد را « توت الاًبيض » گويند.
خواص توت سفيد
خواص توت سفيد سرشار از املاح معدني ،تانن ، مواد چربي و ويتامين هاي A و C ميباشد. جوشاندهً پوست خشك شاخه هاي جوان و تازه درخت توت براي لينت مزاج مفيد است .
مواد غذايي توت سفيد وقتي جذب بدن ميشود كه صبح ناشتا يا عصر در فاصله غذايي ظهر و شام خورده شود(يعني درست زماني كه شكم از غذا خالي است). قند موجود در توت سفيد به كساني كه مبتلا به مرض قند ميباشند ضرر ندارد و آنان غالباً به جاي قند سفيد مصنوعي ، چاي را با توت خشك ميخورند . ديگر خواص: ملين ، سهل كردن جريان ادرار ، جوشانده برگ آن با برگ انگور جهت رنگ مو ، ضماد كوبيده برگ با روغن زيتون براي درمان سوختگي .
بادام:
درخت بادام به 8 متر مي رسد . درختي است زيبا كه از زمانهاي قديم در نواحي مركزي و غربي آسيا مخصوصا افغانستان و ايران ، سوريه و فلسطين پرورش مي يافته است.
نامهاي فارسي: بادام معمولي، درخت بادام، لوز، بادام آغاجي، درخت بادام شيرين، كهرو، ارچين، بايم، چغاله بادام، ديم دار، گواروم بوته
نام انگليسي: Almond – Sweet almond – Bitter almond
نام علمي: Amygdalus communis (syn.Prunus communis)
خانواده: Rosaseae
درخت بادام بومي منطقه مديترانه آسيا است. بلندي آن به 6تا8 متر مي رسد و برگهاي آم ساده، بيضي باريك، نوك تيز، كمي موج دار و گلهاي صورتي رنگ است. بادام داراي دو واريته اصلي مي باشد كه بادام شيرين و بادام تلخ مي باشد.
بادام حاوي گليكوزيد سيانوژنيك به نام آميگدالين (Amygladin)است. اين گليكوزيد در بادام شيرين به مقدار ناچيز ولي در بادام تلخ در حد سمي و به ميزان يك تا 3.5 درصد حضور دارد و مي تواند منشاء مسموميت دامها و يا انسان واقع شود.
هيدروليز آميگدالين، ينزالدئيد (enzaldehyde)، جنتوبيوز (Gentobiose) و اسيد سيانيدريك توليد مي كند.
ريشه درخت بادام بسيار قوي است . اين درخت مي تواند حتي با كمي رطوبت نيز رشد كند .برگهاي آن بيضي ، باريك ، نوك تيز و برنگ سبز مي باشد . گلهاي آن بسيار زيبا و برنگ صورتي است . در اوائل بهار شكوفه هاي بادام ظاهر مي شود .
بطور كلي دو نوع بادام وجود دارد :
1- بادام شيرين Sweet Almond
2- بادام تلخ Bitter Almond
ميوه درخت بادام بصورت شفت مي باشد كه قشر خارجي آن سبز رنگ و پوشيده از كرك است كه در داخل آن بادام با پوست سخت وجوددرد . در ابتداي تشكيل ميوه پوشش خارجي سبز رنگ و گوشت در است كه پوشيده از كرك است و هنوز بردستي رشد نكرده كه آنرا چغاله بادام Amandon مي نامند كه داراي خواص مخصوص مي باشد . پس از رسيدن بادام بتدريج پوشش خارجي سبز رنگ خشك شده و پوست آن نيز سفت و سخت مي شود و مغز بادام در داخل آن رشد كرده و آماده استفاده مي شود .
مغز بادام بيضي شكل و مسطح بوده كه يكطرف آن نوك تيز است . مغز بادام در داخل پوسته نارك قهوه اي رنگي مي باشد كه مي توان آنرا بكمك آب گرم از آن جدا كرد كه مغز بادام سفيدرنگ در داخل آن است .
مغز بادام شيرين و طعم ملايم و خوشمزه اي درد و بسهولت از بادام تلخ تشخيص داده مي شود .
از كليه قسمت هاي درخت بادام شيرين مانند شكوفه ، برگ و ميوه آن استفاده طبي مي شود
خواص داروئي:
بادام شيرين از نظر طب قديم ايران كمي گرم و تر است .
1) بادام ملين بوده و روغن بادام ضد يبوست است مخصوصا از روغن بادام مي توان رفع يبوست براي بچه ها استفاده كرد .
2)بادام سينه را نرم مي كند .
3)شير بادام براي رفع سرفه ، ناراحتي حنجره و تنگي نفغس مفيد بوده و خلط آور است .
4) بادام براي درمان زخم روده ها و مثانه و اسهال مفيد است .
5)بادام بو داده مقوي معده بوده و قابض است .
6)بادام تقويت كننده نيروي جنسي است و توليد اسپرم را زياد مي كند .
7)بادام را آسياب كرده و با عسل مخلوط كنيد براي درد كبد و سرفه مفيد است .
8)چغاله بادام لثه و ريشه دندان را تقويت مي كند .
9) چغاله بادام براي خشكي دهان مفيد است .
10)شكوفه بادام را دم كنيد و بعنوان مسهل براي اطفال استفاده كنيد .
11)دم كرده پوست قهوه اي رنگ مغز بادام بهترين دارو براي تسكين درد و التهاب مجاري تنفسي است .(مقدر مصرف 5 گرم در 100 گرم آب )
12)جوشانده برگ درخت بادام براي نارسائي كبد و كيسه صفرا مفيد است .
13)روغن بادام خواب آور است و بيخوابي را از بين مي برد .
14)براي صاف كردن سينه و نرم شدن روده ها و از بين بردن سرفه خشك بايد روغن بادام را با شكر و كتيرا مخلوط كرده و بخوريد .
15)روغن بادام را با آب گرم مخلو ط كنيد داروي خوبي براي رفع اسهال و دل پيچه بچه ها خواهد بود . ضمنا اين مخلوط سنگ مثانه را خارج كرده و ادرار كردن را آسان مي كند .
16)براي درمان نقرس و رفع خميدگي پيران ، مهره هاي پشت را با روغن بادام چرب كنيد .
17)برگ تازه درخت بادام مسهل و ضد كرم است .
18)برگ خشك شده درخت بدام قابض بوده و اسهال را از بين مي برد.
19)روغن بادام شيرين بدليل خاصيت نرم كنندگي و ضد التهاب در كرم ها و پمادها بكار مي رود.
20)براي رفع بيماريهاي سينه ، روغن بادام شيرين را با هموزن آن عسل و يك زرده تخم مرغ مخلوط كنيد كه بصورت خمير يكنواختي دارايد سپس به آن جوشانده گل ختمي اضافه كرده و يك قاشق چايخوري از انرا بفاصله هر سه ساعت بخوريد .
21)براي رفع خارش پوست بچه هائيكه كه سرخك و مخملك دارند روغن بادام را در تمام سطوح بدن آنها بماليد خارش را تسكين مي دهد .
22)ماليدن روغن بادام بر روي پوست التهاب را رفع كرده و سوختگي را درمان مي كند.
23) روغن بادام اگزما را رفع مي كند .
خواص بادام تلخ
مغز بادام تلخ ازنظر طب قديم ايران خيلي گرم و خشك است
1-بادام تلخ را آسياب كرده و با سركه مخلوط كنيد ضماد خوبي براي سر درد مي باشد همچنين ماليدن آن بر دور چشم براي تقويت بينايي مفيد است .
2- خوردن بادام تلخ براي تنگي نفس ، سرفه و ورم ريه مفيد است .
3-بادام تلخ رابا عسل بخوريد كبد و طحال را تميز مي كند .
4-براي رفع درد كليه ها بادام تلخ را با نشاسته و نعناع بخوريد .
5- بادام تلخ را با عسل براي قولنج مفيد است .
6-براي از بين بردن سنگ كليه و ناراحتي هاي كليه ، بادام تلخ را با شيره انگور مخلوط كرده و بخوريد .
7-اگر عادت ماهيانه خانم ها عقب مي افتد بهترين طرز درمان آن قرار دادن شياف بادام تلخ در مهبل است .
8-براي ازبين بردن لكه هاي صورت ، بادام تلخ را پودر كنيد و با سركه مخلوط كرده و ضمادي از آن درست كنيد و روي پوست بماليد .
9-ضماد بادام تلخ براي درمان زخم هاي كهنه خارش و مخملك بكار ميرود .
10- ضماد ريشه درخت بادام تلخ براي درمان انواع دردها مفيد است .
11-ضماد ريشه درخت بادام براي پاك كردن طحال ، كليه و دفع كرم روده بكار مي رود .
12-دم كرده ريشه درخت بادام تلخ براي پاك كردن طحال ، و دفع كرم روده بكار مي رود .
13-روغن بادام تلخ خاصيت مسهلي درد .
14-روغن بادام تلخ براي تنگي نفس ، درد كليه و خارج كردن سنگ مثانه مفيد است .
15-براي رفع زنگ زدن و صدا در گوش يك قطره از روغن بادام تلخ را در گوش بريزيد .
16-ماليدن روغن بادام تلخ روي صورت ، لكه ها و چين و چروك را از بين مي برد .
17-رغن بادام تلخ ترك دست و پا را كه از سرما ايجاد شده از بين مي برد .
18-آنهايي كه مبتلا به اگزما هستند اگر از بادام تلخ خميري درست كنند و از آن بجاي صابون براي شستن نقاطي كه مبتلا به اگزما است استفاده كنند بزودي بهبود مي يابند .
19-خمير بادام تلخ براي رفع بوي بد پا و زير بغل مفيد است .
20-روغن بادام تلخ براي درمان سياه سرفه مفيد است .
مضرات :
بادام از نظر اينكه داراي مواد مغذي بسياري است بنابراين غذاي بسيار خوبي است ولي چون سنگين و ثقيل الهضم مي باشد نبايد در خوردن آن افراط كرد و مقدر آن نبايد در روز بيش از ده دانه باشد . بادام همچنين براي معده هاي ضعيف و سرد خوب نيست و اشخاصي كه معده ضعيف دارند بهتر است بادام را با شكر بخورد روغن بادام : براي بدست آوردن روغن بادام ، مغز بادام را پس از تميز كردن و خشك كردن خرد مي كنند و بصورت خمير در مي آورند و سپس آنرا تحت فشار قرار داده و روغن آن را استخراج مي كنند . اين روغن را فشار اول مي نامند .
تفاله بادام را كه از فشار اول باقيمانده تحت اثر حرارت و مواد شيميايي قرار داده و روغن فشار دوم را بدست مي آورند . بدليل اينكه روغن بادام گران است معمولا تقلب كرده و آنرا با روغن هاي ديگر مانند روغن مغز هسته زردآلو و هلو مخلوط كرده و بام روغن بادام مي فروشند .
همانطور كه گفته د اگر روغن بادام تلخ يا مغز زردآلو و يا هلو تحت اثر آّب قرار گيرند اسيد سيانيدريك و آلدئيد بنزوئيك توليد مي شود كه سمي است بنابراين براي گرفتن روغن از اين هسته ها نبايد از آب استفاده كرد .
اسانس بادام تلخ : اين اسانس مايعي زلال و بيرنگ است كه در اثر كهنه شدن برنگ زرد كمرنگ در مي آيد . بوي آن قوي ، طعمش سوزاننده و تلخ و بسيار سمي است . اسانس بادام تلخ بسهولت با اكسيژن هوا تركيب و اكسيد مي شود . بنابراين بايد هميشه محتوي آن كاملا پر و در بسته بوده و در جاي تاريك و سرد نگاهدري شود .
شكوفه و گل بادام : گل و شكوفه درخت بادام داراي بوي مطبوعي و طعم تلخ مي باشد .
پوست ميوه بادام : بصورت جوشانده مصرف مي شود . طرز تهيه آن به اين صورت است كه 50 گرم پوست بادام شيرين را در يك ليتر آب ريخته و مدت چند دقيقه آنرا مي جوشانند سپس آنرا صاف كرده و مصرف مي كنند .
برگ درخت بادام: براي تهيه جوشانده برگ درخت بادام 50 گرم برگ درخت را در يك ليتر آب مي جوشانند و سپس صاف مي كنند .
مغز بادام : معمولا بصورت خشك شده و خام و يا بوداده مصرف مي شود .
شير بادام : شير بادام را از مغز بادام بو نداده و خام تهيه مي كنند . براي تهيه آن 50 گرم مغز بادام را كاملا آسياب كرده كه بصورت پودر در آيد . سپس مقدر 50 گرم شكر يا قند به آن اضافه كرده و با يك ليتر آب مخلوط مي كنند مايعي مانند شي بدست مي آيد .
نوع ديگر شير بادام براي كودكان شير خوار و اطفال بسيار مفيد است و مي تواند جانشين شير مدر و يا مكمل آن باشد بدين ترتيب بدست مي آيد كه مقدر 50 گرم بادام را بمدت چند دقيقه در آب گرم قرار مي دهند تا پوست آن كنده شود سپس آنرا آسياب كرده و بصورت پودر در مي آيند و مقدر كمي آب را بان اضافه مي كنند و بهم مي زنند تا بشكل خمير در آيد سپس خمير حاصل را با يك ليتر آب مخلوط و بهم مي زنند و سپس مقدر 50 گرم عسل بآن اضافه مي كنند تا كاملا حل شود . اين مايع را از پارچه ململ مي گذرانند تا مايعي مانند شير از آن باقي بماند.
البته اگر اشخاص بالغ بخواهند از شير بادام استفاده كنند احتياجي به صاف كردن آن نخواهد بود .
طريقه ديگري كه آسان تر است بدين صورت مي باشد كه مقدر 50 گرم بادام پوست كنده يك ليتر آب و 50 گرم عسل يا شكر را در داخل مخلوط كن برقي بريزيد و تا مايعي مانند شير بدست آيد .
انگور:
درخت انگور كه درخت مو نيز ناميده ميشود درختچه‌اي است بالا رونده كه از ديوار و درختان مجاور بالا ميرود. ساقه آن گره‌دار و داراي برگهاي متناوب است. برگهاي انگور داراي پنج لوب دندانه‌دار و به رنگ سبز تيره ميباشد. گلهاي آن كوچك ، مجتمع و به صورت خوشه ظاهر ميشود. ميوه درخت انگور ، گوشت‌دار و شيرين و برگهاي مختلف است.
تركيبات شيميايي :
برگ مو داراي ساكارز ، لوولز ، اينوزيت Inosite ، مواد نشاسته‌اي و تعدادي اسيدهاي آلي است. دم خوشه انگور داراي تانن ، مواد رزيني ، تارتارات پتاسيم و اسيدهاي آلي است. غوره ك ميوه سبز رنگ و نارس انگور است كه داراي طعم ترش ميباشد. غوره داراي اسيدهاي آلي مانند اسيد ماليك ، اسيد فرميك ، اسيد سوكسينيك ، اسيد اگزاليك ، اسيد گلوكوليك و قند ميباشد.
پوست انگور داراي تانن ، تارتارات پتاسيم ، اسيدهاي آزاد و مواد معدني ميباشد. در هسته انگور مقداري روغن و تانن موجود است. روغن هسته انگور به رنگ زرد مايل به سبز است. اين روغن فاقد بو و داراي طعمي مطبوع ميباشد. روغن هسته داراي تري گليسيريد ، اسيد اولئيك ، اسيد پالمتيك ، اسيد لينولئيك ، اسيد استئاريك و اسيد آراشيك ميباشد.
خواص درماني ميوه انگور :
اخلاط بدن را متعادل مي‌كند.
بسيار مقوي و مغذي است.
خون را تصفيه مي‌كند.
سينه و ريه را صاف و تميز مي‌كند.
برطرف كننده يبوست است.
انگور براي درمان ورم معده و روده مفيد است.
در درمان سل ريوي و سياه سرفه موثر است.
براي درمان اسهال خوني از انگور استفاده ميشود.
براي درمان نقرس بسيار مفيد است.
آنهايي كه معده ضعيف دارند بايد انگور را بدون پوست بخورند زيرا پوست آن دير هضم است و موجب دل درد ، نفخ و عوارض ديگر مي‌گردد.
انگور بهترين ميوه براي كساني است كه مي‌خواهند لاغر شوند و بدن خود را از اسيد اوريك ، سنگهاي صفراوي و مسموميت ناشي از سرب يا جيوه پاك كنند. اينگونه اشخاص بايد در هر هفته به مدت 2 روز فقط آب انگور بخورند و رژيم آب انگور بگيرند.
براي تقويت و طراوت پوست و همچنين روشن كردن رنگ پوست ، آب انگور تازه را با يك تكه پنبه بصورت بماليد و پس از ده دقيقه با آب نيمگرم محتوي كمي جوش شيرين بشوييد.
زياده روي در مصرف آب انگور بطور مداوم ايجاد سنگ كليه مي‌كند.
خواص طبي هسته انگور :
داراي تانن است بنابراين قابض است.
اسهال را برطرف مي‌كند.
ترشح ادرار و اسپرم را كم مي‌كند.
گرد هسته انگور را براي درمان به مسلولين مي‌دهند.
هسته انگور براي آنهايي كه مثانه و كليه ضعيف دارند مضر است.
خواص طبي پوست انگور :
پوست انگور را خشك كرده و مي‌سوزانند خاكستر بدست آمده را براي درمان اكثر زخمها استفاده ميشود.
پوست انگور دير هضم است و بهتر است كه در موقع خوردن پوست آنرا بيرون آورد. خواص طبي غوره غوره كه به انگليسي Un-ripe grape ناميده ميشود از نظر طب قديم ايران سرد و قابض است.
در درمان ورم مخاط دهان و نرمي لثه‌ها موثر است.
آب غوره براي درمان چاقي مفرط مفيد است.
بيماري اسكوربو كه به علت كمي ويتامين C در بدن ميباشد با آب غوره درمان ميشود.
آب غوره چون داراي تارتارات پتاسيم است براي درمان سياتيك و رماتيسم حاد بسيار مفيد است.
در دفع زردي موثر است. خوردن آب غوره بلوغ دختران را جلو مي‌اندازد و قاعده را باز مي‌كند.
حرارت و صفراي بدن را دفع مي‌كند و روده‌ها را ضد عفوني مي‌كند.
براي برطرف كردن ورم گلو آب غوره قرقره كنيد.
براي دفع كرم و روده و تقويت معده بايد به مدت پنج روز آش آب غوره همراه با زيره سياه مصرف كنيد البته در اين مدت بايد از خوردن غذاهاي سنگين اجتناب نمائيد.
آب غوره درمان كننده پا درد و كمر درد ميباشد. براي معالجه مي‌توان بمدت ده روز آش آب غوره مصرف نمود . البته از خوردن غذاهاي سنگين در اين مدت اجتناب كرد.
خواص طبي برگ مو :
برگ مو قابض است.
دم كرده برگهاي جوان مو اسهال خوني را برطرف مي‌كند.
براي خونريزيها مفيد است.
در رفع نقرس و زردي موثر است.
استفراغ را برطرف مي‌كند.
در رفع اختلالات گردش خون مربوطه به دوره بلوغ و يائسگي موثر است.
هنگامي كه پوست صورت قرمز ميشود و ملتهب است خوردن دم كرده آن اثر مفيد دارد.
گرد برگهاي جوان و خشك شده مو ، اثر خوبي در رفع خونريزيهاي رحيم و خون آمدن از بيني دارد.
براي برطرف كردن سرمازدگي دست و پا جوشانده برگ مو را تهيه كرده و دست و پا را به مدت 15 دقيقه در آن قرار دهيد.
براي تهيه دم كرده برگ مو ، مقدار 15 تا 20 گرم برگ مو را در يك ليتر آب جوش ريخته و بگذاريد 10 دقيقه بماند.
از دم كرده برگ مو مي‌توان براي شستشوي چشم در مورد ورم ملتحمه استفاده كرد.
دم كرده برگ مو براي رفع واريس مفيد است.
انجير:
خواص تغذيه اي و درماني انجير :
انجيرميوه اي مقوي و شيرين است كه در قرآن به آن قسم خورده شده است. نام عربي آن " تين " و نام انگليسي آن " "FIG"مي باشد.
درخت انجير بومي آسياي غربي و كشورهاي مديترانه است و از آنجا به عربستان ، سوريه و اسرائيل برده شده است . انجير درختي است با برگ هاي زرد و پنجه اي و به رنگ سبز خاكستري كه بلندي آن تا شش متر مي رسد و به دليل عدم مقاومت در مقابل سرماي شديد ، در مناطق معتدله و گرمسير كشت مي شود . درخت انجير معمولا از سال چهارم شروع به ميوه دادن مي كند و تا سن بيست سالگي ميوه مي دهد.
ارزش غذايي انجير :
انجير، قند زيادي دارد. 50 درصد انجير خشك را قند تشكيل مي دهد. همچنين منبع خوبي از پتاسيم ، منيزيم ،كلسيم، فسفرو ويتامين هاي C, B , A است. انجير منبع غني فيبر غذايي مي باشد. ليگنين يك نوع فيبرغذايي غيرمحلول است كه به مقدار زياد در انجير وجود دارد و نقش عمده اي در جلوگيري و رفع يبوست داردانجير منبع غني فيبر غذايي و نيز منبع خوبي از منيزيم ، كلسيم ، فسفر و ويتامين هاي C , B , A است.
ساير خواص غذايي انجير عبارتند از : 1- از انجير مي توان در رژيم هاي غذايي خاص مثل رژيم كم چربي ، كم سديم ، پرفيبر ، ;كاهش وزن، ديابتيو حتي رژيم غذايي مديترانه اياستفاده كرد. 2- انجير سديم و چربي ندارد و مانند ساير ميوه ها بدون كلسترول است. 3- 40 گرم انجير تازه يا يك چهارم ليوان از خرد شده ي آن، معادل يك واحد ميوه است. 4- 5/1 عد انجير خشك معادل يك واحد ميوه يا 15 گرم كربوهيدرات است كه كربوهيدرات آن از گلوكز و فروكتوز تشكيل شده است.
5- انجير، فيبر غذايي بالايي دارد و هر واحد آن 20 درصد نياز روزانه را تأمين مي كند كه بيش از هر نوع ميوه تازه يا خشك مي باشد.
6- انجير بيش از ساير ميوه ها املاح دارد. 40 گرم انجير تازه داراي 244 ميلي گرم پتاسيم ( 7 درصد نياز روزانه ) ، 53 ميلي گرم كلسيم ( 6 درصد نياز روزانه ) و 2/1 ميلي گرم آهن ( 6 درصد نياز روزانه ) مي باشد.
خواص درماني انجير
انجير از نظر طب قديم ايران ، گرم و تر است .
- انجير تعرق بدن را زياد مي كند .
- ادرار آور است . اگر ترشح ادرار كم باشد ،خوردن انجير باعث ازدياد آن مي شود .
- حرارت بدن را كاهش مي دهد .
- چاق كننده است و براي آنهايي كه مي خواهند وزن اضافه كنند بسيار مفيد است . بدين منظور مي توان آن را با شير مخلوط كرد و در بين غذاها خورد.
- انجير ( تازه يا خشك ) يبوست را برطرف مي كند و يكي از بهترين ميوه ها براي تميز كردن روده بزرگ و رفع يبوست است . در قديم براي از بين بردن يبوست از شربت انجير استفاده مي كردند .- براي درمان ناراحتي هاي سينه حدود 20 گرم از خرما، عناب ، انجير خشك و مويز را با هم مخلوط كرده و آسياب مي كنند. سپس اين پودر را با يك ليتر آب مي جوشانند تا حجم آن به نصف برسد . از اين جوشانده مي توان به مقدار سه فنجان در روز مصرف نمود .
- جوشانده انجير خشك درمان كننده التهاب مجاري دستگاه تنفسي ، كليه ، ذات الريه ، ذات الجنب ، سرخك ،مخملك و آبله مي باشد .
- جوشانده غليظ انجير خشك براي رفع سرما خوردگي بسيار مفيد است و غرغره كردن آن گلودرد را برطرف مي كند.
- براي برطرف كردن سياه سرفه ، برونشيت و ذات الريه از " قهوه ي انجير" استفاده كنيد. براي درست كردن اين قهوه ، انجير خشك را ابتدا بو مي دهند و سپس آن را آسياب مي كنند تا بصورت پودر درآيد .
- انجير دستگاه هاضمه را تقويت مي كند .
- انجير براي درمان سوء هاضمه مفيد است .
- سوپ انجير بسيار مقوي است و براي افزايش شير در زنان شيرده مفيد است .براي تهيه سوپ ، انجير نرسيده را با گوشت بپزيد .- براي برطرف كردن ورم گلو ، 50 گرم انجير زرد را در 500 گرم شير ريخته و مدت 15 دقيقه بگذاريد بماند. سپس آن را غرغره كنيد و مقدري از آن را نيز بنوشيد. مي توانيد آن را با عسل هم شيرين كنيد .
- انجير خشك جوشيده شده در شير براي درمان آنژين ، ورم لثه و ورم مخاط دهان مفيد است .
- يكي از داروهاي بسيار موثر براي درمان آرتروز، درد مفاصل، مخلوط شير بز و انجير سياه مي باشد . اين مخلوط سموم مختلف را از بدن خارج كرده و درد را از بين مي برد.
- انجير ، به خصوص انجير خشك خيسانده در آب يا شير ، موثرترين درمان براي رفع يبوست است.- انجير را مي توان همراه با ميوه هاي ديگر مصرف كرد. انجير با ميوه هاي اسيدي مانند پرتغال و گريپ فروت سازگار نيست . - انجير براي آنهايي كه قند خونشان پائين مي آيد و يك دفعه احساس ضعف مي كنند مناسب است، زيرا قند آن به سرعت در روده كوچك جذب مي شود.
- خوردن انجير باعث افزايش نيروي جنسي مي شود .
- انجير تقويت كننده كبد است .
- براي برطرف كردن ورم بناگوش و دمل ها ، ضمادي از انجير خشك با آرد جو و گندم درست كنيد و روي ورم دمل بگذاريد .
- دم كرده انجير با شنبليله ، براي سينه درد مفيد است .
- براي رفع ورم طحال، انجير را به مدت 9 روز در سركه خيس كنيد و هر روز پنج عدد از آن را با سركه بخوريد .
- انجير ضد سرطان است .
- انجير در معالجه بيماريهاي پوستي موثر است .
- مربا و كمپوت انجير براي درمان يبوست موثر است ،5 لذا مي توان 3 يا 4 انجير تازه را چهار قطعه كرد و در نيم ليترشير جوشاند تا بپزد و آن را با 12عدد كشمش صبح ناشتا بخورند.
- هضم انجير آسان است و مصرف آن براي بچه ها و اشخاصي كه از بستر بيماري برخاسته اند و دوره نقاهت را مي گذرانند، بسيار مفيد است.
- انجير به علت دارا بودن دانه هاي ريز، باعث تقويت معده و روده مي شود، ولي براي كبدهاي ضعيف زيان آور است.
- سرشار بودن انجير از پتاسيم، تامين كننده سلامتي كودكان ضعيف و كم خون و بي اشتهاست.
- اگر انجير و عسل را به طور مساوي با هم مخلوط نماييد و بخوريد، جهت زخم معده بسيار مفيد است.
- انجير به علت داشتن پتاسيم، درجه قليائيت بدن را بالا برده و در دفع اوره و چربي خون بسيار موثر است.
- شربت انجير، تسكين دهنده دردهاي گلو و سرفه است.
- انجير خشك خيسانده شده در شير بسيار خوشمزه و براي درمان يبوست شديد بسيار مفيد است. همچنين خوردن انجير خشك خيسانده در روغن زيتون در صبح ناشتا ، براي رفع يبوست موثر است.
نظر پيامبر و امامان در مورد خواص انجير :
- رسول گرامي اسلام (ص) خواص ذيل را براي انجير بر شمرده اند و مسلمانان را به خوردن آن ترغيب كرده اند :
- انجير ميوه اي بهشتي است كه بواسير را قطع مي كند.
- انجير نقرس را معالجه مي كند.
- انجير، قواي جنسي را زياد مي كند و رطوبت و سردي را كه موجب ضعف نيروي آميزش است ، برطرف مي نمايد.
- حضرت علي (ع) مي فرمايند : انجير براي باد قولنج مفيد است. در روز از آن زياد بخوريد ، ولي در شب كم بخوريد.
- در حديثي ازامام محمد باقر (ع) آمده است كه فرمود:
بر كبد "حزقيل" پيامبر زخمي ظاهر شد كه او را آزار مي داد. خداوند به او وحي كرد كه شيره انجير را بگير و بر سينه خود بمال. وي نيز اين كار را انجام داد و بهبود يافت.
- در حديثي ازامام رضا (ع) چنين آمده است كه :
انجير بوي بد دهان را از بين مي برد ؛ استخوان را محكم مي سازد؛ باعث رويش مو مي شود ؛ درد را بر طرف مي كند و با وجود انجير ديگر به دارو احتياج نيست.
انار:
انار به نام علمى "Punica granatum L."از خانواده پونيكاسه "Punicaceae"مىباشد. درخت انار در شهر بيرجند وروستاهاىمجاور و نيز دربخش شرقى بيرجند بهنام خوسف بخوبى مىرويد. براساس نوشته دائرهالمعارف »بريتانيكا« اصل درخت انار از ايران و ممالك مجاور ايران مىباشد. و از اين نواحى به ساير نقاط جهان منتشر گرديده است.
انار، انگور و انجير و پسته از درختان حاشيه كوير محسوب مي شوند و از اين رو بفراوانى در مناطق شرقى و جنوبى بيرجند، كشت آنها متداول و مرسوم است. زيرا اين درختان طالب آفتاب فراوانى مي باشند و در نواحى گرم ونيمه گرم بهترين نتيجه را مي دهند. انار در مقابل سرما حساس است و چنانچه سرما بزند بر روى خاك مجدد مي رويد.
انار داراى شاخه هاى بدون تيغ و يا كمى تيغ دار مىباشد. ارتفاع اين درخت به 2 تا 5 متر مي رسد. گونه (گراناتم) داراى ارقام بسيار متعددى مي باشد كه هر يك از آنها خصوصيات مخصوص به خود را دارند. از لحاظ پوست اغلب قرمز روشن، ليكن برخى داراى پوست سفيد، زرد، سبز، سياه و تركيبى از اينها مىباشند، دانه انواع مختلف انار از لحاظ طعم، رنگ، ريزى، درشتى دانه و هسته (و نسبت اين دو به يكديگر)با هم متفاوت مي باشند. از اين رو اين محصول با توجه بهمزه به سه دسته: ترش، ملسو شيرين تقسيم مىشود.درخت انار خاصيت توليد پاجوش زيادى دارد. واريته هاى انار از لحاظ رسيدن ميوه نيز در سه دسته : زودرس، ميان رس و دير رس قرار دارند.
گل هاى انار نارنجى متمايل به قرمز، دو جنسى، به صورت انفرادى و يا مجموعه 5-3 گل مي باشند. انارهاى زينتى داراى گل هاى پُرپَر و زيبا و نسبتاً كوتاه هستند.
انار ميوه هاى درشت است كه وزن آن از 200 تا 800 گرم مشاهده مىشود. درخت يا درختچه انار دوران باردهى خود را از سال دوم به بعد شروع مي كند و داراى عمر طولانى است، بويژه كه درحذف پاجوش و جانشين كردن برخىاز ساقه هاى جوان، به جاى ساقه هاى پير و همچنين هرس(فرم) و (بهره دهى) انار دقت بيشترى شود.
برگ هاى جوان انار حنائى و عنابى رنگ است و برگ هاى كامل آن سبز خوش رنگ و صاف مي باشند. برگ هاى آن به شكل بيضى تا نيزهاى وبه طول 7/5 سانتتيمتر وفاقد گوشوارك يا بن برگ مىباشد. در مناطق معتدله برگ هاى انار در فصل پاييز زرد نمي شود بلكه هميشه سبز باقى مي ماند.
انار را مي توان به وسيله قلمه، پاجوش، خواباندن ويا ازطريق كشت بذر تكثير كرد، ليكن به لحاظ حفظ مشخصات پايه مادرى بهتراست از قلمه و پاجوش استفاده شود.
قسمت هاى مختلف درخت انار، مورد استفاده فراوانى دارد. از پوست درخت انار در دبّاغى و همچنين داروسازى و از ميوه آن براى مصرف تازه خورى واز آب انار براى تهيه نوشابه ها و نيز رب انار استفاده مي شود. از ساير قسمتهاى انار از قبيل گل، برگ، پوست شاخه هاى جوان، ريشه و پوست ميوه نيز براى مصارف داروئى و صنعتى استفاده مي شود.
صدور ميوه انار مىتواند تا اندازهاى موجب تأمين ارز براى كشور گردد. در رابطه با فوايد انار مطالب بسيار نوشته شده كه از همه مهمتر آيات قرآنى است، خداوند در آيات 99 و 142 سوره انعام نظر انسان را به انار، انگور، زيتون، و نخل كه نشانه هائى از عظمت خداوند مي باشند، جلبنموده است. منابع مختلف، مصرف انار را در تصفيه خون و در درمان استسقاء، آسم و ناراحتي هاي ريوى بسيار مفيد مي دانند.
آلو:
اين ميوه كم و بيش در مناطق مختلف پرورش مي يابد كه داراي انواع مختلفي مثل : آلو بخارا ، آلو زرد ، آلو سياه ، آلوچه و … مي باشد و در تهيه غذاهاي مختلفي مثل : مرغ ، كوفته ، خورشت به، خورشت سيب ، خورشت اسفناج و فسنجان بكار مي رود. آلو داراي خواص درماني چون ضد يبوست ، برطرف كننده تب ، صفرا ، خشكي مزاج و غلظت خون است.
آلو بخارا
آلو بخارا از تيره گل سرخيان " Rosaceae" از جنس "Prunus" مىباشد. نام علمى اين درختچه عبارت است از: "Prunus spinosa L Var. Bukharensis"
آلو بخارا درختچهاى است به طول در حدود سه متر كه هر قدر فواصل كشت آن محدودتر باشد بر ارتفاع آن اضافه مىشود.اين درخت در روستاهاى بخش مركزى و بخش در ميان بيرجند بفراوانى كشت مي گردد. بايد دانست گونههاى بادام، زردآلو، گيلاس، هلو، آلو، گوجه و آلوچه از همين جنس "Prunus" مىباشند.
برگهاى اين درخت بيضى و به صورت يك در ميان و به طول 4-6 سانتيمتر، گلهاى آن به صورت دستههائى مانند آلبالو به رنگ سفيد و ميوه آن مدور به رنگ بنفش ميباشد. ميوه اين درخت به طورى كه در مخزن الادويه آمده، اثر هضم كننده، اشتهاآور و محرك ترشحات صفراوى دارد. طعم ميوه برخلاف ساير آلوها، ترش و داراى اسيدماليك، قند و مواد آلبومينوئيدى و پكتيكى مىباشد. ريشه اين درخت اثر قابض دارد.
ميوه اين درخت كمتر به صورت تازه و بيشتر به صورت خشك مصرف خوراكى دارد. نوع خشك شده آن در انواع سوپها و خوراكها و خيسانده آن در آب در صبح و قبل از ناشتا به منظور لينت مزاج و رفع يبوستهاى عادى و تقويت اعمال كليه به كار مي رود. در داخل ميوه هستهاى كه داراى مغز هسته يا دانه مىباشد، وجود دارد. چون بر روى ميوه پوسته نسبتاً سختى وجود دارد، ميوه رسيده را به منظور جداسازى پوسته آن پس از برداشت در داخل آب جوش ريخته و بيرون مىكشند تا بدين وسيله جداسازى پوست از ميوه بآسانى انجام شود.
خواص تغذيه اي و درماني آلو :
_ آلوي سياه حرارت دروني بدن را فرو مي نشاند.
_ آلو حالت تهوع را از بين مي برد. از اين رو افرادي كه به حالت تهوع و سرگيجه مبتلا مي باشند ، بهتر است روزانه چند عدد آلو بمكند.
_ آلو ضد تب و سردردهاي صفراوي است.
_ آلو طبيعتي سرد دارد ، پس براي افراد گرم مزاج مناسب است.
_ آلوي سياه در مبتلايان به خارش بدن مانند خارش پشت، زيربغل ، گردن ، شانه مؤثر است.
طبيعي ترين، بهترين، و بي خطرترين راه معالجه يبوست و بواسير ، استفاده از اشكال مختلف آلو و آلوي خشك است كه بايد آن را به شكل پخته يا خيس كرده مصرف كنند.
_ آلو تقويت كننده و تنظيم كننده دستگاه هاضمه است .
_ خوردن آلوي تازه يا پخته و يا كمپوت آلو براي درمان بيماران مبتلا به روماتيسم، نقرس و تصلب شرائين مفيد است.
_ مصرف آلو به صورت پخته براي افراد ضعيف و مسن بهتر است، زيرا آلوي خام ديرهضم مي شود.
_ آلو در معالجه كم خوني، ضعف و ناتواني و خستگي جسمي مفيد است.
_ آلو سرشار از ويتامين هاي A و C ، كربوهيدرات ( مواد نشاسته اي )، آهن ، كلسيم و ساير املاح مي باشد.
_ آلوي خشك براي مبتلايان به سوء هاضمه بسيار مفيد است.
_ برگه آلو، بهترين ضد سم مي باشد.
_ برگه آلو، دستگاه هاضمه را در بدن تنظيم مي نمايد.
_ غني از منيزيم، سديم، فسفرو پتاسيم است.
_ به مقدار كافي فيبر غذايي را براي بدن تامين مي كند.
_در حفظ سلامتي كبد موثر بوده و باعث سم زدايي از سيستم گوارشي مي شود. همچنين در مبارزه با عفونت و تب هاي روده اي بسيار حائز اهميت است.
_ از آنجا كه حاوي مقدار زيادي فسفر است، در افزايش قدرت فعاليت هاي ذهني تاثيرگذار مي باشد.
_ نوشيدن آب آلو در دفع انگل هاي معده بسيار موثر مي باشد.
پژوهشگران معتقدند از آلو مىتوان به عنوان ضدعفونىكننده غذا استفاده كرد. آلوى خشك خواص ضد ميكروبى دارد كه مىتواند خطر آلودگى گوشت را كم كند. افزودن آلو يا عصاره آن به گوشت قيمه شده، به ميزان قابل توجهى از رشد ميكروب ها جلوگيرى مىكند.
هر چند ادويه نيز مىتواند نقش مشابهى ايفا كند، اما عصاره آلو طعم اندكى دارد و به همين دليل طعم اصلى غذا را تغيير نمىدهد. افزودن 3 درصد عصاره آلو، بيش از 90 درصد مانع از رشد ميكروب ها مي شود. آلو به دليل كمك به مرطوب ماندن گوشت، كيفيت گوشتى را كه دوباره گرم مىشود، بهبود مي بخشد. | | تاریخ به روز رسانی: | 1394/06/16 | | تعداد بازدید: | 36373 |
|